Tiêu cự máy ảnh là gì? Ý nghĩa của tiêu cự trong chụp ảnh

Tiêu cự là một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng và phong cách của bức ảnh. Việc lựa chọn đúng tiêu cự sẽ giúp bạn chụp được những bức ảnh đúng ý, đảm bảo khả năng sáng tạo tối đa. Trong bài viết này, BH Asia sẽ giúp bạn hiểu rõ tiêu cự máy ảnh là gì, các loại tiêu cự phổ biến, và cách chọn độ dài tiêu cự phù hợp.

1. Tiêu cự máy ảnh là gì

Tiêu cự (focal length) là khoảng cách từ tâm quang học của ống kính đến cảm biến máy ảnh khi ống kính lấy nét ở vô cực. Đơn vị đo tiêu cự là milimet (mm). Tiêu cự càng dài, góc nhìn càng hẹp và khả năng phóng đại càng lớn. Ngược lại, tiêu cự càng ngắn, góc nhìn càng rộng, giúp thu vào khung hình nhiều chi tiết hơn.

Các thông số tiêu cự thường được ghi trên ống kính, chẳng hạn như 24mm, 50mm, 85mm hay 70-200mm. Dựa vào tiêu cự, người dùng có thể biết được khả năng chụp ảnh của ống kính và lựa chọn phù hợp với nhu cầu nhiếp ảnh.

Nguồn: Tinh tế

Xem thêm: Các loại ống kính máy ảnh phổ biến mà nhiếp ảnh gia cần biết

2. Ý nghĩa của tiêu cự trong nhiếp ảnh

Ý nghĩa của tiêu cự là một phần quan trọng mà các nhiếp ảnh gia cần phải hiểu rõ.

Góc nhìn

Độ dài tiêu cự có ảnh hưởng lớn đến góc nhìn của bạn - nó có thể giống như những gì ống kính nhìn được hoặc có thể là một phần của ống kính. Khi nhìn thẳng về phía trước, mắt của chúng ta có thể nhìn thấy là một góc khoảng 55°.Tuy nhiên bạn cũng có thể nhìn rộng hơn ngoài phạm vi đó, nhưng khi đó mắt của bạn sẽ không tập trung vào một điểm cố định. Ống kính có độ dài tiêu cự 43mm cũng sẽ chụp được một cảnh tương tự như mắt của bạn khoảng 53°. Độ dài tiêu cự được dùng phổ biến nhất là 50mm, bởi chúng ghi lại một thế giới giống như cách mà chúng ta nhìn ra thế giới trước mắt.

Đối với những ống kính có tiêu cự ngắn ví dụ như 50mm có thể thu được nhiều cảnh hơn là ống kính có tiêu cự 300mm. Bởi vậy các ống kính có độ dài tiêu cự càng nhỏ thì góc quan sát càng rộng.

Nguồn: Expert photography

Bạn có thể tham khảo bảng hiển thị góc xem cho các ống kính có độ dài tiêu cụ phổ biến.  

Nguồn: Expert photography

Độ sâu trường ảnh

Ngoài góc nhìn ra, độ dài tiêu cự ống kính máy ảnh cũng ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh. Với những ống kính có tiêu cự dài từ 300mm đến 800mm làm tốt trong việc phóng to đối tượng lên nhiều lần mà chất lượng hình ảnh cho ra vẫn vô cùng sắc nét. Góc nhìn của bạn sẽ được thu nhỏ lại gấp nhiều lần nhưng độ sâu trường ảnh tăng lên. Độ dài tiêu cự khác nhau sẽ thay đổi mức độ cận cảnh của đối tượng.

Nguồn: Catarsiscine 

Độ nén        

Có thể bạn sẽ không ngờ rằng ống kính máy ảnh có tiêu cự càng dài sẽ  tăng khả năng nén khung hình và làm cho các chủ thể trong bức hình tiến gần nhau hơn.

Độ nén cũng có thể gây ra một loại ảo ảnh thị giác. Các ống kính có tiêu cự dài thường tăng độ nén đối với các đối tượng. Và ngược lại, các ống kính máy ảnh có tiêu cự ngắn hơn sẽ tạo không gian rõ ràng giữa các đối tượng.

Nguồn: Expert photography

Phạm vi tầm nhìn:

Tiêu cự càng dài, phạm vi tầm nhìn càng hẹp, giúp lấy nét vào chủ thể ở xa. Ngược lại, tiêu cự ngắn giúp thu được nhiều cảnh vật hơn trong khung hình.

Ví dụ:

• Ống kính 16mm có góc nhìn rất rộng, lý tưởng cho chụp phong cảnh.
• Ống kính 50mm có góc nhìn tương tự mắt người, phù hợp với chụp chân dung.
• Ống kính 200mm giúp phóng to các đối tượng ở xa mà vẫn giữ được chi tiết sắc nét.

Xem thêm:

• Chân máy ảnh Gitzo: Sự lựa chọn hàng đầu cho nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp
• Ống kính Zeiss chất lượng cao được phân phối chính hãng tại BH Asia
• Túi máy ảnh Billingham – Sự kết hợp hoàn hảo giữa phong cách cổ điển và tính năng hiện đại

3. Phân loại độ dài tiêu cự

Trong nhiếp ảnh, tiêu cự là gì được chia thành các loại chính dưới đây:

Ống kính góc rộng (Dưới 35mm)

Là ống kính góc rộng nếu nó có độ dài tiêu cự nhỏ hơn 35mm. Bạn có thể bao quát phong cảnh trong nháy mắt. Ống kính góc rộng này được các nhiếp ảnh gia đường phố yêu thích bởi những ống kính có tiêu cự nhỏ làm tốt trong việc chụp tòa nhà nhà cao tầng, phố xá, tòa tháp,....

Ngoài ra, các nhiếp ảnh gia phong cảnh cũng vô cùng yêu thích những ống kính máy ảnh có tiêu cự ngắn. Họ có thể chụp toàn cảnh non nước hùng vĩ, thiên nhiên rộng lớn. Tuy nhiên thì các nhiếp ảnh gia hiếm khi sử dụng ống kính có tiêu cự ngắn để chụp chân dung, vì sẽ khiến khuôn mặt của người mẫu trông không được tự nhiên.

Nguồn: SnapShot

Góc siêu rộng và mắt cá (Dưới 16mm)

Ống kính có tiêu cự dưới 16mm là góc máy cực rộng. Để có thể dễ hiểu hơn về ống kính góc siêu rộng này thì ống kính mắt cá là một ví dụ. Ống kính này tạo góc rộng đến mức cảm thấy mất tự nhiên và khác so với thực tế.

Ống kính siêu rộng này thường được sử dụng để chụp ảnh sự kiện và kiến trúc. Ngoài ra thì các cánh nhà báo cũng không ngoại lệ, với chiếc ống kính 16-35mm góc siêu rộng này có thể đem lại những góc chụp ấn tượng và thú vị.

Nguồn: SnapShot

Bên cạnh đó, ống kính mắt cá là ống kính có tiêu cự vô cùng nhỏ, đem lại góc hình rộng đến mức biến dạng bức hình. Ống kính mắt cá có tiêu cự nằm khoảng 4-16mm sẽ thu được trường ảnh lên tới 180°.

Nguồn: ZShop

Xem thêm: Khẩu độ là gì? Khẩu độ có ý nghĩa như thế nào khi chụp ảnh 

Ống kính tiêu chuẩn (35-70mm)

Đây là những độ dài tiêu cự ống kính vô cùng phổ biến. Phù hợp với chụp ảnh chân dung ở tiêu cự 50mm và phổ biến ở 70mm. Do tiêu cự ống kính tái tạo gần như giống với những gì ta nhìn thấy. Thêm nữa, chúng tương đối thích hợp để chụp ảnh tư liệu và đường phố.

Ống kính tiêu chuẩn có thể cho phép bạn sử dụng trong hầu hết các trạng thái từ tự nhiên cho tới chuyển động. Nếu bạn đang cần tìm ống kính chụp chuyển động, một chiếc ống kính có độ dài tiêu cự từ 35-70mm sẽ phù hợp với bạn. Còn một ống kính zoom tiêu chuẩn phổ biến ở tiêu cự từ 24mm tới 70mm.

Nguồn: SnapShot

Chụp xa (70mm+)

Cách gọi khác của ống kính chụp xa này là ống kính tele, chúng lớn hơn 70mm và thậm chí ống kính dài hơn 200mm còn được gọi là ‘super-telephoto’. Các ống kính được gọi là ống kính tele ngắn nếu độ dài tiêu cự trong khoảng 70-135mm. Hiện này thì ống kính super tele có tiêu cực lớn nhất được sản xuất là là 800mm.

Các nhiếp ảnh sẽ sử dụng ống kính tele khi họ cần chụp một thứ gì đó từ xa. Hoặc để đưa các đối tượng đến gần nhau hơn như trong thể thao, động vật hoang dã, wedding,.... Độ dài tiêu cự ống kính tele nén cảnh và làm cho các đối tượng trông gần nhau hơn, và đây không phải là điều mà các nhiếp ảnh gia phong cảnh mong muốn.

Nguồn: SnapShot

Ngoài ra còn có một số loại tiêu cự máy ảnh khác như: 

• Ống kính macro (Macro Lens, tiêu cự 50mm - 200mm): Dành cho chụp cận cảnh với khả năng phóng đại tỉ lệ 1:1, giúp ghi lại chi tiết nhỏ của hoa lá, côn trùng.
• Ống kính zoom (Zoom Lens, tiêu cự thay đổi linh hoạt, ví dụ 18-55mm, 24-70mm, 70-200mm): Đáp ứng nhiều nhu cầu chụp ảnh khác nhau mà không cần đổi lens.
• Ống kính cố định (Prime Lens, tiêu cự cố định như 35mm, 50mm, 85mm): Chất lượng ảnh tốt hơn do không có cơ chế thay đổi tiêu cự.

Lưu ý: bạn cần kiểm tra hệ số crop của máy ảnh, để lựa chọn ống kính phù hợp. Chẳng hạn như: máy ảnh của bạn có hệ số crop 1,5 và bạn chọn ống kính có tiêu cự là 100mm, thực tế hình ảnh cho ra ở 150mm.

4. Độ crop ảnh hưởng như thế nào đến tiêu cự máy ảnh

Khi sử dụng máy ảnh với cảm biến không phải full-frame, như APS-C hay Micro Four Thirds, kích thước cảm biến nhỏ hơn dẫn đến việc góc nhìn (field of view) của ống kính bị thu hẹp so với khi sử dụng trên máy full-frame. Hệ số crop (crop factor) được sử dụng để diễn tả mức độ thay đổi này. 

Cụ thể, cảm biến APS-C thường có hệ số crop khoảng 1.5x đến 1.6x, nghĩa là ống kính 50mm khi gắn trên máy APS-C sẽ cho góc nhìn tương đương với ống kính 75mm đến 80mm trên máy full-frame. Trong khi đó, cảm biến Micro Four Thirds có hệ số crop là 2x, do đó ống kính 50mm trên hệ này sẽ cho góc nhìn tương đương với 100mm trên full-frame.

Ảnh hưởng của độ crop đến tiêu cự máy ảnh

Điều quan trọng cần lưu ý là tiêu cự là gì thực tế của ống kính không thay đổi; sự khác biệt nằm ở góc nhìn mà cảm biến nhỏ hơn tạo ra. Do đó, khi chọn mua ống kính, bạn nên xem xét hệ số crop của máy ảnh để đảm bảo góc nhìn phù hợp với nhu cầu chụp ảnh của mình

5. Cẩm nang chọn độ dài tiêu cự máy ảnh phù hợp

Lựa chọn tiêu cự ống kính phù hợp đóng vai trò quan trọng trong nhiếp ảnh, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và phong cách của bức ảnh. 

Đối với chụp phong cảnh, ống kính góc rộng với tiêu cự từ 14mm đến 35mm giúp bao quát khung cảnh rộng lớn và thu được nhiều chi tiết hơn. Khi chụp chân dung, tiêu cự là gì từ 35mm đến 70mm giúp làm nổi bật chủ thể và tạo hiệu ứng xóa phông tự nhiên, làm mờ hậu cảnh để tập trung vào người được chụp. 

Cẩm nang chọn độ dài tiêu cự máy ảnh phù hợp

Trong nhiếp ảnh thể thao hoặc chụp động vật hoang dã, ống kính tele với tiêu cự từ 200mm trở lên cho phép chụp từ khoảng cách xa mà vẫn giữ được chi tiết sắc nét. Đối với chụp ảnh macro, ống kính chuyên dụng với tiêu cự từ 50mm đến 200mm giúp ghi lại những chi tiết nhỏ với độ phóng đại cao và sắc nét. 

Bạn thấy đấy, độ dài tiêu cự của ống kính có ý nghĩa lớn góp phần tạo ra những tác phẩm nghệ thuật. Hy vọng, những kiến thức trên do BH Asia cung cấp đã giúp bạn hiểu về tiêu cự máy ảnh là gì? Và ý nghĩa của tiêu cự. Mong rằng bạn sớm có thể chọn cho mình chiếc ống kính có tiêu cự phù hợp. 

Mua hàng chính hãng và nhận các đặc quyền chính hãng tại: Hệ thống đại lý BH Asia toàn quốc