Trong nhiếp ảnh, exposure (giá trị phơi sáng) là yếu tố cốt lõi quyết định một bức ảnh sáng rõ, sắc nét hay mờ tối, thiếu chi tiết. BH Asia sẽ cùng bạn khám phá toàn diện về exposure là gì, các thành phần cấu thành, cũng như cách điều chỉnh chế độ exposure trong nhiếp ảnh chuẩn xác để làm chủ ánh sáng trong từng khung hình. Bởi vì việc hiểu đúng và điều chỉnh được exposure chính là bước đầu tiên để làm chủ máy ảnh và sáng tạo những bức hình như ý.
1. Exposure là gì?
Exposure, hay còn gọi là giá trị phơi sáng, thể hiện lượng ánh sáng đi vào cảm biến máy ảnh trong quá trình chụp. Exposure ảnh hưởng trực tiếp đến độ sáng tối của ảnh, từ đó quyết định cảm xúc, sắc thái và tính nghệ thuật của bức hình.

Exposure là gì?
Nếu ánh sáng vào quá nhiều, ảnh sẽ bị cháy sáng (overexposure); nếu ánh sáng quá ít, ảnh sẽ tối (underexposure); và nếu cân bằng vừa phải, bạn sẽ có một bức ảnh đúng sáng (correct exposure).
>>> Khám phá ống kính Sigma 24-70mm F2.8 DG DN Art – Chất lượng ảnh sắc nét, lấy nét nhanh chóng!
2. Các yếu tố cấu thành nên giá trị Exposure
Exposure được kiểm soát thông qua ba yếu tố kỹ thuật chính, hợp thành một cấu trúc gọi là tam giác phơi sáng. Đó là:
2.1 Khẩu độ (Aperture)
Khẩu độ là độ mở của ống kính, ký hiệu f/ (ví dụ f/1.8, f/2.8...). Khẩu độ càng lớn (f càng nhỏ), ánh sáng vào càng nhiều, ảnh sáng hơn. Ngoài việc điều chỉnh ánh sáng, khẩu độ còn ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh (depth of field) – giúp tạo hiệu ứng xóa phông hoặc rõ nét toàn khung.

Khẩu độ (Aperture)
2.2 Tốc độ màn trập (Shutter Speed)
Tốc độ màn trập quyết định thời gian cảm biến máy ảnh tiếp xúc với ánh sáng. Tốc độ càng chậm (1/30s, 1s...), ảnh càng sáng nhưng dễ bị nhòe nếu chủ thể di chuyển. Tốc độ càng nhanh (1/500s, 1/1000s...), ảnh bắt chuyển động tốt nhưng sáng ít hơn.
2.3 ISO
ISO là độ nhạy sáng của cảm biến. ISO càng cao, ảnh càng sáng nhưng cũng dễ bị nhiễu hạt (noise). ISO thấp (100–400) cho ảnh mịn màng, ISO cao (1600 trở lên) thích hợp khi chụp thiếu sáng hoặc cần tốc độ cao.
3. Tam giác phơi sáng – Exposure Triangle
Tam giác phơi sáng (Exposure Triangle) là khái niệm cốt lõi trong nhiếp ảnh, nơi ba yếu tố kỹ thuật gồm khẩu độ (Aperture), tốc độ màn trập (Shutter Speed) và ISO phối hợp với nhau để kiểm soát lượng ánh sáng ghi nhận vào cảm biến máy ảnh. Ba yếu tố này tạo thành một “tam giác cân bằng” – thay đổi một yếu tố sẽ ảnh hưởng đến hai yếu tố còn lại, đồng thời quyết định độ sáng, độ sâu trường ảnh, chuyển động và chất lượng hình ảnh.

Tam giác phơi sáng – Exposure Triangle
Mỗi thành phần đều ảnh hưởng đến độ sáng của ảnh và có mối quan hệ tương hỗ:
- Nếu tăng khẩu độ (sáng hơn) thì có thể giảm ISO hoặc tăng tốc độ màn trập
- Nếu chụp thiếu sáng mà không thể mở khẩu độ lớn hơn, bạn có thể tăng ISO
Hiểu rõ tam giác phơi sáng giúp nhiếp ảnh gia linh hoạt điều chỉnh và sáng tạo trong mọi điều kiện ánh sáng.
>>> Xem thêm: Vì sao thẻ nhớ Type B là lựa chọn tối ưu cho lưu trữ 8K RAW?
4. EV – Exposure Value là gì?
EV (Exposure Value) là chỉ số biểu thị tổng giá trị phơi sáng từ tổ hợp khẩu độ, tốc độ màn trập và ISO. EV tăng 1 tương đương lượng ánh sáng gấp đôi.

EV – Exposure Value là gì?
Dưới đây là ba thiết lập khác nhau của giá trị EV:
- EV 0: f/1.0 – 1s → Ánh sáng nhiều (phù hợp môi trường cực tối như chụp đêm)
- EV 5: f/2.8 – 1/15s → Ánh sáng trung bình (phù hợp phòng có đèn hoặc trời âm u)
- EV 10: f/8 – 1/30s → Ánh sáng cao (phù hợp khi chụp ngoài trời nắng nhẹ)
EV thường được dùng trong các máy ảnh có chế độ đo sáng tự động, giúp người dùng xác định ảnh đang thiếu hay dư sáng.
5. Phân loại tình trạng phơi sáng
Hiểu rõ các tình trạng phơi sáng sẽ giúp bạn kiểm soát chất lượng ảnh tốt hơn, từ đó đưa ra các điều chỉnh phù hợp trong từng bối cảnh. Dưới đây là ba trạng thái phổ biến nhất bạn cần nắm rõ:
5.1 Ảnh đúng sáng (Correct Exposure)
Ảnh được gọi là đúng sáng khi ánh sáng phân bổ hài hòa trên toàn khung hình. Các vùng sáng, vùng tối và trung gian đều giữ được chi tiết, không bị cháy sáng hay chìm vào bóng tối. Màu sắc được tái hiện sát với thực tế, tạo cảm giác chân thực và chuyên nghiệp.

Ảnh đúng sáng (Correct Exposure)
5.2 Ảnh thiếu sáng (Underexposure)
Thiếu sáng xảy ra khi lượng ánh sáng ghi nhận không đủ, khiến ảnh trở nên tối và nặng sắc đen. Các vùng tối bị “chìm”, mất hết chi tiết. Đây là lỗi phổ biến trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc khi thiết lập thông số chưa hợp lý.
5.3 Ảnh dư sáng (Overexposure)
Ngược lại, ảnh dư sáng xảy ra khi có quá nhiều ánh sáng chiếu vào cảm biến, khiến vùng sáng bị “cháy” – mất hoàn toàn chi tiết và trở thành mảng trắng. Đây là lỗi dễ gặp khi chụp dưới trời nắng gắt, trong studio không kiểm soát đèn, hoặc khi thông số quá "tham sáng".

Ảnh dư sáng (Overexposure)
6. Cách điều chỉnh Exposure trên máy ảnh
Để điều chỉnh chế độ Exposure trong nhiếp ảnh, bạn có thể sử dụng các phương pháp sau:
- Chế độ M (Manual): Tự điều chỉnh khẩu độ, tốc độ và ISO theo ý muốn.
- Chế độ Av/A (Aperture Priority): Bạn chọn khẩu độ, máy tự cân bằng các thông số còn lại.
- Chế độ Tv/S (Shutter Priority): Bạn chọn tốc độ, máy tự tính ISO và khẩu độ phù hợp.
- Chế độ P (Program): Máy tự động hoàn toàn nhưng bạn vẫn có thể điều chỉnh EV để ảnh sáng hơn hoặc tối hơn.
- Bù trừ EV (Exposure Compensation): Dùng trong chế độ bán tự động để cộng/trừ sáng.
Cách điều chỉnh chế độ Exposure trong nhiếp ảnh
Một mẹo nhỏ: Hãy dùng histogram và live view để kiểm tra ảnh trước khi chụp, đảm bảo không bị cháy hoặc tối quá mức.
Có thể bạn quan tâm:
Làm chủ exposure là chìa khóa để nâng tầm kỹ thuật và cảm xúc trong nhiếp ảnh. Từ khẩu độ, tốc độ màn trập, đến ISO – mỗi yếu tố đều góp phần tạo nên một bức ảnh trọn vẹn. BH Asia hy vọng bạn đã hiểu rõ exposure là gì và biết cách điều chỉnh phù hợp theo từng tình huống. Đừng quên thực hành thường xuyên để cảm nhận ánh sáng và tạo nên những bức ảnh đầy nghệ thuật!
Bạn có thể trực tiếp trải nghiệm các sản phẩm và phụ kiện nhiếp ảnh chính hãng,
chất
lượng, miễn phí tại
Showroom BH Asia - Nhà phân phối độc quyền Sigma tại Việt Nam
Địa chỉ: 23-25 Trần Nhật Duật, Phường Tân Định, Quận 1, HCM
Hotline tư vấn miễn phí: 1900 636 626